عناصر سازنده توجه بصری در طراحی معماری با استفاده از ردیابی چشم

معماری همیشه به عنوان مجموعه ای از محیط فیزیکی درک شده است، که با یک لایه روانشناختی و تأثیرگذار بر رفتار انسان در هم آمیخته است. ردیابی چشم روشی نوظهور است که به محققان کمک می کند تا توجه بصری کاربر را ثبت کنند. ردیابی چشم به روشی برای تفسیر تجربه کاربر تبدیل شده است، که ممکن است به روش های کمی با معماری سنتی توصیف نشود. کاربرد فن آوری ردیابی چشم به عنوان روشی جدید برای محققان برای فهمیدن ادراک شخص از یک خلق محیط در رابطه با راه یابی و سایر ویژگی های مکانی مورد بحث قرار می گیرد. ترکیب ردیابی چشم با پیمایش در زمان واقعی و پلت فرمهای تحلیلی به طراحان این امکان را میدهد که تغییرات در زمان واقعی را ایجاد کرده و فوراً ببینند که چگونه این انتخاب ها بر توجه و تعامل بصری کاربر تأثیر می گذارد. در این پژوهش همچنین مطالعهای با بررسی ویژگیهای معماری با تأکید بر نشانههای رفتاری و اطلاعات حرکتی انسان شبیه سازی شده به عنوان پارامترهای ورودی ارائه شده است. محققان ضمن ارائه مفاهیم خود از طریق پیمایش در زمان واقعی، از ردیاب چشم و نرم افزار تحلیلی برای بررسی جذابیت تجربه پیشنهادی مربوط به پنج ویژگی فضایی: صورت، لبه ، تضاد زرد آبی، تضاد قرمز-سبز و شدت استفاده کردند، که باعث مشاهده ناخودآگاه می شود. این عناصر به عنوان "عناصر سازنده توجه بصری" در نرم افزار توجه بصری توصیف شده است. مسیر حرکت چشم کاربر و مدت زمان نگاه کاربر روش های مختلفی است که در آن الگوریتم تحلیلی شروع به ارزیابی محرک های داده شده می کند. این عناصر به اختصار به صورت زیر شرح داده شدهاند.

1.صورت

به گفته ساسمن و هولاندر (2015)، مغز انسان بیش از شناخت هر شی بصری، زمینه بیشتری را برای شناسایی صورت اختصاص می دهد. چالوپ و همکاران بیان میکنند که ضمیر ناخودآگاه تمایل به چهره های درون یک ساختار دارد. این موضوع در شکل 1 نشان داده شده است. این عنصر بصری قابل توجه در طراحی کتابخانه کودکان مورد استفاده قرار گرفته است. در گزینه های طراحی شده برای کتابخانه، یک دیوار با صورت قرار گرفته در داخل آن و دیوار دیگر بدون صورت ایجاد شد. مردم از نظر بصری بیشتر جذب صورت می شوند تا نمایی که بدون صورت طراحی شده است. این مساله یک ویژگی در داخل ساختمان است. اگر هدف طراحی در وهله اول استفاده از ساختاری باشد، افزودن صورت به آن ساختار موجب توجه کاربران میشود.

شکل1. الگوی خیرگی روی شکل های مانند صورت

2.لبه

لبه ها برای تعریف شکلی که بدن انسان را در محیط ساخته شده محصور می کند، کار می کنند. لبه ها، از جمله افق که منظره دور آسمان و زمین را می شکنند هستند. همچنین لبه ها می توانند با تغییر در متریال یا شکستن الگو "تقویت" شوند. از طریق تجزیه و تحلیل ردیابی چشم از عکس های ساختمان، به سرعت فهمیدیم که مردم بیشترین وقت را به تقاطع لبه ها یا قسمت هایی از نقطه محو می کنند که حاوی لبه های بیشتری نسبت به بقیه ساختمان از منظر است. اساساً نقشه حرارتی ردیابی چشم نشان مي دهد كه مردم در مناطق دوردست و "افق" تمركز بیشتری نسبت به سطوح همگن نزديك خود دارند. این موضوع در شکل 2 نشان داده شده است. به عنوان مثال برای اینکه کاربران توجه خود را به پله برقی متمرکز کنند، می توان آنها را درلبه ها قرار داد.

شکل 2. لبه ها در نقطه ناپدید شدن به هم می رسند.

3.تضاد قرمز _سبز و تضاد آبی _ زرد

تضاد قرمز _سبز و تضاد آبی _ زرد از یکدیگر تاثیرمیپذیرند. این امر کمک می کند تا کاربران توجه بیشتری نسبت به باغچه گل قرمز نزدیک در ورودی ساختمان کنند. این موضوع در شکل 3 نشان داده شده است. از این امر میتوان برای مسیریابی کاربران استفاده کرد.

شکل 3. خیره شدگی کاربران در تضاد قرمز_سبز نشان دهنده توجه بیننده است.

4.شدت

شدت می تواند با تضاد رنگ برای جلب توجه کار کند. رنگهای اصلی از نظر شدت خالص ترین هستند. از طریق آزمایشها به آن پی برده شد که علائم سیاه رنگ در نمای ساختمان توجه کاربران را به خود جلب میکند. به عنوان مثال، برج عمودی در محوطه دانشگاه در شکل4 با شدت متمایز خود در برابر آسمان روشن، کانون جلب توجه خود را در ردیابی چشم ایجاد میکند. 

شکل 4. خیره شدگی برج و شدت آن در برابر آسمان

درنهایت ردیابی چشم همراه با پیمایش در زمان واقعی در معماری، نوآوری امیدوار کننده ای است که به طراحان کمک کرده است تا طرح را به روش کمی تر تجسم و ارزیابی کنند. این امر به طراح اجازه می دهد تا تصور کند فضای ساخته شده پس از ساخت چگونه درک می شود. ردیابی چشم به طراحان کمک می کند تا رویکردی تحلیلی برای طراحی هر عنصر بصری داشته باشند. ردیابی چشم و پیمایش در زمان واقعی راهی موثر برای هدایت تجربه کاربر در طراحی معماری ارائه می دهند و تأیید می کنند که سیستم بصری ما به عناصر بصری به طور قابل توجهی پاسخ می دهد.

منبع : 

Ming Tang.(2021). Visual Perception: Eye-tracking and Real-time Walkthroughs in Architectural Design. International Journal of Architecture, Engineering and Construction