استفاده از کتاب الکترونیکی تعاملی در آموزش اوریگامی دبستان: تحلیل تاثیر آن بر میزان یادگیری، انگیزه یادگیری و بار شناختی

 ۱-۱ مقدمه

اوریگامی نه تنها یک هنر بلکه نوعی فعالیت برای یادگیری و تقویت مهارت های دست و مغز می باشد. یادگیری اوریگامی می تواند به طور موثری توانایی تجسم فضایی را در دانش آموزان پرورش دهد و به دانش آموزان دبستانی کمک کند تا بازنمایی تصویری و دوبعدی از یک شی مانند هواپیما را به شیئی سه بعدی تبدیل کنند.

در سال 2018 پژوهشی در کشور تایوان انجام شد تا تاثیر آموزش تعاملی اوریگامی از طریق کتاب الکترونیکی را مورد سنجش قرار گیرد. در این پژوهش کتابی الکترونیک با تصاویر متحرک به منظور آموزش مراحل ساخت مدل های اوریگامی مورد استفاده قرار گرفت تا تفاوت های آموزشی آن با رویکرد سنتی آموزش اوریگامی بررسی شود. نظر به اینکه تایوان یکی از کشورهایی است که در آن آموزش اوریگامی در مدارس جدی گرفته می شود و در این زمینه تجربیات بسیار خوبی دارند، بررسی این پژوهش می تواند برای معلمان و طراحان مفید واقع شود.

۱-۲ آموزش الکترونیک

بزرگترین مزیت تلفیق IT و آموزش، از بین بردن محدودیت های زمان و مکان است. چرا که دیگر یادگیری محدود به آموزش در مدرسه یا کتب درسی نیست. گسترش فناوری های بیسیم و وسایل ارتباط از راه دور در سالهای اخیر موجب شده که هر روز پژوهشگران بیشتری برنامه های درسی از راه دور را پیشنهاد کنند. یک تحقیق در سال 2010 نشان می دهد که یادگیری از راه دور در بهبود موثر بودن یادگیری و علاقه به یادگیری نقش مهمی دارد. در طول فرایند یادگیری از راه دور دانش آموزان امکان تعامل با یکدیگر از طریق متن، تصویر، صدا، تصویر متحرک و دیگر امکانات را دارند؛ که در مقایسه با آموزش سنتی از طریق معلم و کتب آموزشی تاثیر بهتری  بر انگیزه یادگیری دانش آموزان دارد.

دانش آموزان در حال کار با کتاب الکترونیک

۳-۱ روش پژوهش

این پژوهش با حضور 117 نفر از دانش آموزان کلاس سوم دبستان انجام شد. 2 کلاس درس، گروه کنترل و دو کلاس درس دیگر گروه آزمایش را تشکیل دادند. گروه آزمایش، اوریگامی را از طریق کتاب الکترونیک و به صورت تعاملی آموزش دیدند و گروه کنترل تحت آموزش سنتی اوریگامی بودند.

گروه آزمایش که از کتاب الکترونیک استفاده می کردند، این فرصت را داشتند که مراحل ساخت مدل های اوریگامی را چندین بار ببینند و تکرار کنند. به همین دلیل آموزش را با سرعت یادگیری خاص خودشان دریافت کردند.

مقیاس ارزیابی میزان یادگیری دانش آموزان سه بخش داشت: ساختار، مطبوعیت و بیان زیبایی شناسانه. نمره 10 امتیاز کلی ارزیابی بود و امتیاز دریافتی بالاتر، توانایی بیشتر دانش آموز را نشان می داد. علاوه بر این، بار شناختی دانش آموزان در طی فرایند یادگیری توسط خودشان گزارش می شد که شامل دو بعد "بار روانی" و "تقلای روانی" بود. مقیاس اندازه گیری انگیزه یادگیری هم شامل سه بخش بود: ارزش ها، انتظارات و احساسات.

صفحات کتاب الکترونیک برای آموزش اوریگامی همراه با امکان جا به جایی بین مراحل ساخت و تکرار دوباره هر مرحله

۴-۱ نتایج پژوهش

نتایج این پژوهش به این صورت می باشد: 1) دانش آموزان دبستانی ای که اوریگامی را به روش یادگیری مشارکتی با استفاده از کتاب الکترونیک آموزش دیدند، یادگیری بسیار موثرتری نسبت به دانش آموزانی داشتند که به روش یادگیری مشارکتی سنتی، آموزش دیدند. 2) دانش آموزان دبستانی ای که اوریگامی را به روش یادگیری مشارکتی با استفاده از کتاب الکترونیک آموزش دیدند، انگیزه یادگیری بسیار بیشتری نسبت به دانش آموزانی داشتند که به روش یادگیری مشارکتی سنتی آموزش دیدند. 3) آموزش اوریگامی به روش یادگیری مشارکتی با استفاده از کتاب الکترونیک، بار شناختی دانش آموزان در حین یادگیری را کاهش می دهد.

۱-۴-۱ موثر بودن یادگیری

همانطور که گفته شد یادگیری تعاملی اوریگامی به وسیله کتاب الکترونیک تاثیر بسیار زیادی بر روی میزان موثر بودن یادگیری دارد. یک دلیل احتمالی برای این موضوع این است که تصاویر متحرک موجود در کتاب الکترونیک و امکان کنترل این تصاویر به دانش آموزان این امکان را می دهد تا با سرعت دلخواه خود فرایند یادگیری را طی کنند. در حالی که در آموزش سنتی اوریگامی تصاویر ثابت و بدون حرکت هستند و متون همراه با تصاویر، مراحل پیچیده کار را توضیح می دهند. در این حالت برای اصلاح کار دانش آموزان معلم تنها می تواند بازخورد شفاهی دهد که برای بهبود عملکرد آنها کافی نیست. پژوهش هایی که در رابطه با وسایل ارتباط از راه دور انجام شده است نشان می دهد که ترکیب تبلت های لمسی با تصویرسازی فضای هندسی که بازخورد فوری به کاربر می دهند، تاثیر بسزایی در یادگیری موثر و افزایش توانایی های تجسم فضایی دانش آموزان دارد.

۲-۴-۱ انگیزه یادگیری

پژوهش های گذشته نشان داده است که استفاده از کتاب الکترونیک در آموزش می تواند علاقه دانش آموزان به جستجوی دقیق مسائل را تحریک کند و آنها را به مشارکت بیشتر در تعامل با معلم تشویق کند. وقتی آموزش با کتاب الکترونیک با مشارکت همکلاسی ها با یکدیگر همراه می شود، استفاده از متن، تصویر، صدا و دیگر امکانات موجود انگیزه دانش آموزان را برای یادگیری افزایش می دهد.

۳-۴-۱ بار شناختی

وقتی دانش آموزان برای یادگیری از کتاب الکترونیک استفاده می کنند، دو جنبه مهم بار شناختی یعنی "بار روانی" و "تقلای روانی" کاهش می یابد و امکان کاهش تمرکز بر یادگیری کم می شود. همچنین دانش آموزان فرصت بیشتری برای تعامل با همکلاسی ها و معلم خود پیدا می کنند. وقتی پلتفرم یادگیری از طریق کتاب الکترونیک درست طراحی شده باشد به طوری که دانش آموزان بتوانند مراحل مختلف ساخت مدل اوریگامی را بارها ببیند و بین مراحل حرکت کنند، بار شناختی بسیار کمتر از حالتی است که کنترلی بر روی سیستم یادگیری ندارند. زمانی که دانش آموز مجبور به تمرکز بر متون و تصاویر ثابت می شود، بار شناختی بسیار افزایش یافته و شانس تعامل با دیگران کاهش می یابد.

لینک اصل مقاله